Archive

Tuesday, January 29, 2008

پێوه‌ندی به پێی کام میکانیزم؟

کاتێک باس له رێکخراوێکی دێموکراتیک دێته گۆرێ، ده‌بێ به‌ر له هه‌ر شت بیر له‌و چه‌مک‌و پێوانانه بکه‌ینه‌وه که کۆڵه‌که‌ی راسته‌قینه‌ی دێموکراسی نێو رێکخراون‌.

به ورد بوونه‌وه له‌و یاسا، پێوانه‌، رێگاو شوێنانه که به‌رهه‌می کۆده‌نگی‌یه‌ له رێکخراوێکی دێموکراتیک‌دا، ده‌توانیین چاوه‌روان بین دێمکراسی به باشترین شێوه‌ جێگیر ‌بێ‌و ئه‌م جێگیرییه باڵ به‌سه‌ر کارو تێکۆشانی رێکخراوه‌که‌دا بکێشێ، به چه‌شنێک ئیدی رای تاکه که‌س به بێ ئاڵوگۆڕی بیروڕای هه‌موو ئه‌وانه‌ی له کۆمیته‌ یان ئۆرگانێک‌دا به‌شدارن، ناتوانێ بڕیارێکی دێموکراتی بێ‌ له پێناو دابین کردنی به‌رژه‌وه‌ندی گشتیی‌دا.

هه‌مووان ده‌زانیین رێکخراوه خۆشه‌ویسته‌که‌مان، واته یه‌کیه‌تیی لاوانی دێموکراتی کوردستان، له ڕۆژه‌کانی 13 تاکوو 16ی مانگی گه‌لاوێژی 1386ی هه‌تاوی، چواره‌مین کۆنگره‌ی خۆی سه‌رکه‌وتوانه به به‌شداری سه‌رجه‌م نوێنه‌رانی به‌شه جیا جیاکانی ئه‌م رێکخراوه پان‌و به‌رینه پێک هێنا‌و له ڕه‌وتی کاروباری کۆنگره‌دا زۆر باس‌و پرسی جۆراوجۆر هاتنه گۆڕێ، چاوه‌ڕوان ده‌کرێ رێبه‌رایه‌تیی هه‌ڵبژێردراوی کۆنگره‌ی چواره‌می یه‌کیه‌تیی لاوانی دێموکراتی کوردستانی ئێران به پشت به‌ستن به‌و بڕیارانه که به‌رهه‌می بیروڕای گشتیی رێکخراوه‌که‌مانه هه‌نگاو بنێ‌و به‌رهه‌می هه‌نگاونانی به پێی میکانیزمه دیاری کراوه‌کان بۆ رێکخراوه‌که بگێڕێته‌وه.

یه‌کێک له‌و باسانه‌ی که ده‌خوازم له ستوونی "لاوانه‌"ی ئه‌م جاره‌دا قامکی بۆ ڕادێرم‌و به کورتی باسی لێبێنمه گۆرێ، به‌ندی 11ی بڕیارنامه‌ی کۆنگره‌ی چواره‌می یه‌کیه‌تیی لاوانی دێموکراته سه‌باره‌ت به‌ هاورێیانی پێشوومان که پتر له ساڵێک به‌ر له ئێستا جوودا بوونه‌وه‌، به‌داخه‌وه ده‌ستپێکی جوودابوونه‌وه‌یان له رێکه‌وتی 2/9/2006 پاش پێکهاتنی حه‌وته‌مین کۆنفراسی گشتیی یه‌کیه‌تیی لاوان له سوئید بوو، هه‌نگاویان بۆ هه‌ڵگرت‌و پاشان دابڕانه‌که‌یان سه‌رتارسه‌ری کرد.

ئه‌و خاڵه‌ی بڕیارنامه‌ی کۆنگره‌ی چوارم‌ که له باره‌ی ئه‌وانه‌وه‌یه‌، وه‌هایه:" کۆنگرە وێڕاى مەحکومکردنى جودابوونەوەى هاوڕێیانى پێشوومان کە هیچ هۆکارێکى سیاسیی لە پشت نەبوو، پێداگرى دەکات، تاکوو لە ناو هێماکانى یەکیەیتى لاوان کەڵک وەرگرن هیچ فەرمییەتێکیان نابێ".

جێگای خۆیه‌تی رێبه‌ری ئێمه ئه‌و راستی‌یه‌ قبووڵ بفه‌رمووێ سه‌ره‌ڕا‌ی ئه‌وه‌ی تاکوو هه‌نووکه ڕه‌وتی کاره‌کانی لاوان پاش کۆنگره‌ی چوار به باشی چۆته‌ پێش، له‌م باره‌وه وه‌کوو پێویست هه‌نگاو هه‌ڵنه‌گیراووه، هیوادارم به زوویی ئه‌م بۆشایه پڕ بکرێته‌وه‌.

پێویسته یه‌کیه‌تیی لاوان له‌و راستی‌یه‌ به باشی تێبگا پێوه‌ندی گرتن له‌گه‌ڵ هاوڕییانی پێشوو یان قبوڵ کردنی داوای وان بۆ دانیشتن‌و پێوه‌ندی، یان کاری هاوبه‌ش له چوارچێوه‌ی دیار کراودا به گوێره‌ی بڕیارنامه‌کانی کۆنگره، جیا له‌وه‌ی کارێکی یاسایی‌و شه‌رعی‌و پیرۆزه، هاوکات به ئاوڕدانه‌وه له‌ به‌ندی 11ی بڕیارنامه‌ی کۆنگره که راسته‌وخۆ پێوه‌ندی به‌وانه‌وه هه‌یه‌، ئه‌رکێکی بێ ئه‌م لاولایه، رێبه‌ری ده‌بێ به باوه‌ڕ به‌خۆ بوونێکی به‌هێزو شوێنه‌دانه‌ره‌وه کاری بۆ بکات‌و له‌م به‌شتێنه‌دا وه‌کوو هه‌میشه به‌رپرسانه بجوڵێته‌وه.

بڕیارنامه‌که جیا له مه‌حکووم کردنی هۆکاری جودابوونه‌وه‌ی وان، میکانیزمه‌کانی هاوکاری‌و پێوه‌ندی به‌وانه‌وه دیاری کردووه‌. کاتێک ئه‌م خاڵه‌ی بڕیارنامه‌ی مه به ئاشکرا ڕاده‌گه‌ێنێ تاکوو وان له ناوو هێمای یه‌کیه‌تیی لاوانی دێموکراتی کوردستانی ئێران که‌ڵک وه‌رگرن فه‌رمیه‌تیان نابێ. مانای راستی ئه‌وه‌یه‌ ئه‌وان مادام ئه‌و کاره‌یان کردبێ با له‌به‌ر داوای ئێمه‌‌ش نه‌بووبێ، کارێکی باش‌و به‌رپرسانه‌یان کردووه‌.

ئاشکرایه ئه‌وان له ژێر هه‌ر لێکدانه‌وه‌ یان خوێندنه‌وه‌یه‌ک‌دا ناوو هێما خۆیان گۆری بێت یان گۆرانکاریان تێدا کردبێ، ئێمه ده‌بێ پێشوازی لێبکه‌ین‌و هه‌نگاوه‌که‌ به بابه‌تێکی ئه‌رێنی بزانیین‌و رێزی بۆ دابنێین، چوونکا داوای ئێمه‌ش هه‌ر هه‌مان شت بووه که ئه‌وان کردوویانه.

ڕوونه یه‌که‌مین کار ده‌بێ هه‌ر چه‌شنه بایکوت کردنێک له‌سه‌ر وان هه‌ڵگیرێت‌، پاشان به گوێره‌ی سیاسه‌تی وان له ئاست لاوانی کورد‌و هه‌ڵوێست‌و ڕوانگه‌یان سه‌باره‌ت به پرسی کورد، راده‌ی هاوکاری‌و یارمه‌تی کردن به‌وان دیاری بکرێت‌و بۆ خولقانی وه‌ها دۆخێک پێویسته رێبه‌رایه‌تیی هه‌نگاوی به‌کردوه بهاوێژی‌، بۆ ئه‌م هه‌نگاونانه‌ش وه‌کوو وترا به بڕیاره‌ گشتیی‌‌یه‌کان پشت ئه‌ستوور بێ.
چوونکا ئێمه بۆ هه‌ر پراکتیک‌و کارێک میکانیزمی دێموکراتیکمان هه‌یه‌، ده‌توانیین ڕوون‌و ئاشکرا که‌ڵک له‌م میکانیزمانه وه‌رگریین تاکوو دێموکراسی وه‌کوو هه‌میشه هه‌رچی باشترو به‌ربڵاوتر له رێکخراوه‌که‌ماندا جێبگرێ.

تێبینی:1. ئه‌م بابه‌ته بۆ یه‌که‌مین جار له‌ ستوونی "لاوانه‌"، له‌ ژماره ‌28ی گۆڤاری "لاوان" ئۆرگانی یه‌کیه‌تیی لاوانی دێموکراتی کوردستانی ئێران‌‌دا بڵاوو کراوه‌ته‌وه‌، ئه‌م ستوونه‌ ره‌حیم ره‌شیدی ده‌ینووسێت.

Thursday, January 17, 2008

فیله‌کانیش ده‌گریین!

نامه‌یه‌ک دڵم داناخورپێنێت، به‌ڵام درگای بیره‌وه‌ری ڕووداوێکی زۆر به‌ باندۆری رۆژگارێکی کۆنم به بیر دێنێته‌وه، بۆ هه‌میشه له ناخم‌دا جێی گرتووه‌و من به خاڵێکی ئه‌رێنی ژیانی خۆمی ده‌زانم!

هاوینی ساڵێکی دوور، کاتم له‌گه‌ڵی هه‌بوو تاکوو بیبینم، بێ ئه‌‌وه‌ی ته‌قه‌ی درگای ژووره‌که‌ی بده‌م، وه‌ژوور که‌وتم. دیتم به کوڵ ده‌گریا، حه‌په‌سام، ڕووخام، وێران بووم، مردم‌و زیندوو بوومه‌وه...

وتم، به‌راستی ئێوه ئه‌گرین، ئه‌زانن کێن، چه‌ند مه‌زنن، ئێوه رێبه‌رن، گه‌وره‌ن، رێنوێنن...

جوان له بیرمه، به هه‌مان قه‌لافه‌تی پیاوانه‌‌و پڕ له مێهره‌بانی له پشت مێزی کاره‌که‌ی هاته ده‌ر، ده‌ستی گرتم‌و پێکه‌وه دانیشتین، قسه‌مان زۆر کرد، باسی زۆر شت...

پێش ئه‌وه‌ی ژووری کاره‌که‌ی جێبێڵم، وتی: " هێندێک جار فیله‌کانیش ده‌گرین. ئه‌وان له عه‌زه‌مه‌تی ته‌نیایی خۆیان‌دا ده‌گرین، کاتێک ته‌نیا ده‌بن بۆ سروشت ئه‌گرین، ئه‌وان سروشت به به‌شیک له خۆیان ده‌زانن".

چاوێکم لێکردو ماڵئاوایم کرد، بۆ ماوه‌یه‌کی زۆر نه‌مده‌توانی بیبینم، خۆم له دیداری ده‌شارده‌وه...

پاش تێپه‌ڕ بوونی زه‌مان، پاش ئه‌وه‌ی بیری باڵاکانم هێندێک هه‌ڵکشا، دوای ئه‌وه‌ی ساردو گه‌رمی رۆژگارم زۆرتر چێشت، باشترو قوڵتر له مانای چیرۆکی گریانی "فیله‌کان" تێگه‌یشتم‌و تێده‌گه‌م.!

گریان، هۆکارێکه بۆ ئازایه‌تی، بۆ مانه‌وه‌و به‌رده‌وام بوون، بۆ ئه‌وه‌ی رووداوه‌کان نه‌بنه گرێ کوێره، گریان هه‌میشه له بێ ده‌سه‌ڵاتی‌یه‌وه نایه‌ت، گریان زۆر جاران ته‌نیا به‌بیر هێنانه‌وه‌یه، من له قوڵتریین ساته‌کانم‌دا ده‌گریم، گریان لام بیانوویه‌کی منداڵانه نیه تاکوو سه‌کۆی دابرانێک بێت، گریان لام سه‌ره‌تای له دایک بوونه‌وه‌ی چاوه‌روانی دیتنه‌وه‌و بۆن پێوه‌کردنه، سه‌ره‌تای ده‌ست پێکردنه‌وه‌، بووژانه‌وه‌، قوڵترین ساتی له بیر نه‌کردنه...

که ده‌رۆم بی بیانوو ده‌ڕۆم، بۆ خۆم ده‌ڕۆم، گریان بیانوو نیه، ئه‌گه‌ر گریانێک ببێته بیانوو بۆ دابرانێکی هه‌میشه‌یی تاوانه تاوان.!

"باران" ره‌ها ئه‌گه‌ر بیانووی داهێنان‌و نه‌فه‌س کێشانت نییه، ئه‌گه‌‌ر بیانوو نییه تاکوو تۆ هه‌موو رۆژێ لێوه‌کانت بره‌نگێنیت، بۆن له خۆت بده‌یت‌و شاد‌و سه‌ر سه‌وز بیت، چش با گریانی دره‌نگانی شه‌وێکی زستانی ساردوسڕی وڵاتێکی دوور، ده‌ستپێکی له بیر کردن‌ بێت....

" ئه‌وانه‌ی
له قوڵترین ساته‌کانیانا
کتوپڕ پاییزن،
پڕ به ئێمه گریا بوون...".

Wednesday, January 16, 2008

خه‌ونه گۆڕ کراوه‌کان؟

رۆژی هه‌‌ینی چواری مانگ، کاتژمێر 5ی به‌یانی چاوه‌کانم هه‌ڵده‌گلۆفم‌و به‌ره‌و فرۆکه‌خانه‌ به‌رێده‌که‌م. شه‌و دره‌نگ نووستووم، له ئوتوبوسه‌که‌دا خه‌و نوچکه‌ ده‌مباته‌وه. له‌م سه‌فه‌ره‌دا هه‌ستێکی سه‌یرم هه‌یه‌، پێم وایه که‌سێک، شتێک، هه‌واڵێک له ته‌نیایی‌و دڵته‌نگی رزگارم ده‌کات.

بیر له زۆر شت ده‌که‌مه‌وه، له‌وه‌ی چۆن پیرۆزبایی له بووک‌و زاوا بکه‌م، ئه‌و کارو پرۆژانه‌ی که ده‌بێ له وڵاتی سوئێد جێبه‌جێیان بکه‌م. بڕیاره کاتژمێر 12:00ی نیوه‌رۆ له سوئێد بم، به هۆی خراپی که‌ش‌و هه‌وا فرۆکه کاتژمێر 15:00 ده‌فرێ‌و 19:00ی شه‌و ده‌گاتێ‌.

"شۆرش" له شاری ئۆسلۆوه هاتۆته دوام‌و رێگای ون کردووه. بۆی ده‌نووسم بڕۆ بۆ شایه‌که من ئیدی ناگه‌مێ، به‌ڵام وه‌کوو هه‌میشه لاساری ده‌کات‌. کاتژمێر 20:00 یه‌ک ده‌گرینه‌ه‌وه ، "ساڵه" به ته‌له‌فوون پێمان ده‌ڵێت: "شایی خه‌ریکه کۆتایی دێت، ناگه‌نێ". به‌شداری نه‌کردن له شایی "ماردین‌و مێهناز"دا له‌سه‌ر دڵمان ده‌بێته‌ گرێ.!

ده‌گه‌رینه‌وه، دره‌نگانی شه‌و ده‌گه‌مه "ڤێسترۆس" شاری بیره‌وه‌ری‌یه‌کان، شاری چه‌که‌ره‌ کردنی هیواکانم، شاری گۆڕکردنی حه‌قیقه‌ته‌کانی ژیانم. شارێک که تێیدا پێکه‌نیم‌و غه‌مناک بووم. شارێک که زۆر شه‌وان مێهره‌بانانه من‌و ته‌نیایه‌کانمی له باوه‌ش گرت، برینه قوڵه‌کانی سه‌ر جه‌سته‌می شارده‌وه. تێیدا گه‌وره بووم‌، تێیدا بڕیارم‌دا بگه‌مه‌ به‌خته‌وه‌ری، به‌ڵام رۆژێک تێگه‌یشتم ئیدی نابێ چاوه‌ڕوانی هاتنی که‌‌س بم. به‌راستی تێگه‌یشتووم یان خۆم فریو ده‌ده‌م، کات ماوه؟!

له سوئێد ئازا بووم، بناغه‌ی زۆر شتم هه‌ڵته‌کاند، زۆر شتم له خۆم‌دا کوشت، زۆر شتم بونیاد نا، هێندێک شتم له ناخه‌وه گۆڕی. بڕیارم‌دا سه‌ر له نوێ به‌و جۆره‌ی دڵم ده‌خوازێ دایرێژمه‌وه، بۆ ئه‌م ئامانجه حه‌ولم‌دا، تێکۆشام‌و خۆم مه‌زن کرد، خه‌ونه‌کانم گه‌وره‌تر‌و گه‌وره‌تر کرد، ئێستاش ناخوازم تێبگه‌م که‌س به "سواری ئه‌سپی سپی" نایه‌ت. نا، نا، نانانانانانانانانانانانانانانانانانانانانانانانانانانانانانانانانانانانا...

بۆنی به‌فر، ره‌نگی تاریکی تێمئاڵاوه. 5ی مانگ ده‌مه‌و ئێواره‌یه‌کی د‌ره‌نگ به‌ره‌و وڵاتی نوروێژ به‌رێده‌که‌وین. باوبۆرانه. ره‌نگی زه‌ردی گلۆپه‌کان دیمه‌نێکی جوان‌یان به سه‌مای به‌فر به‌خشیوه. له خۆم ده‌پرسم بۆ رێگای نوروێژم گرتۆته به‌ر؟! چی بۆ ئه‌وێم ده‌بات؟.

به خۆم ده‌ڵێم، کوره ئه‌وا ده‌وڵه‌مه‌ندیش بوویت، که‌چی، بۆ چی، بۆ کێ؟

پاش حه‌وت رۆژ له‌گه‌ڵ "محێدین" به فرۆکه ده‌گه‌رێینه‌وه. دیسان هه‌ژان، هه‌ژاندن، چوونه‌وه به ناخی بیره‌وه‌ری‌یه‌کان‌دا جه‌رگم وه‌ژان دێنێت، من‌و بیره‌وه‌ری‌یه‌کانم، من‌و ئه‌م وڵاته‌، من‌و چاوه‌روانی‌یه‌کانم، من‌و به‌خته‌وه‌ری‌و بێ به‌ختییه‌‌کانم...

په‌کوو که دڵی خۆم به هیچ خۆش ده‌که‌م‌و کورد وته‌نی: " به‌دوای كڵاوی با بردوو که‌وتووم". کات ڕۆیشت، ته‌مه‌ن چوو، که‌چی ئه‌م داره هه‌ر به‌رنادات. ئه‌م ئاوه ناجوڵێ، ره‌حیم حه‌قیقه‌ت قبووڵ بکه، باشه، حه‌ول ده‌ده‌م وا بکه‌م.!


رۆژی 15ی مانگ ده‌گه‌رێمه‌وه، دیسان به هۆی خراپی که‌‌ش‌و هه‌واوه‌، فرۆکه‌ نه‌ک له پاریس له شاری برۆکسێڵ ده‌نیشێته‌وه، له ولاتی بلژیکه‌وه به ماشێن ده‌گه‌رێمه‌وه بۆ پاریس.

کاتژمێر 22:00ی شه‌و ده‌گه‌مه پاریس، ته‌له‌فوونێک وه‌خه‌به‌رم دێنێت، به خۆم ده‌ڵێم، ره‌ها گیان، له‌وانه‌یه که‌سێک له‌وپه‌ڕی سنووره دووره‌کانه‌وه دڵی وه‌کوو کانی بۆت بقوڵێ.! به‌ڵام کێیه‌، له کوێیه‌، سه‌رقاڵی چییه‌، نازانم؟!. سه‌خته قه‌ت به نه‌بوونی که‌سێک خوو نه‌گریت.

دڵته‌نگی بۆ به‌رۆکم به‌رنادات، زسان وه‌رزی چاوه‌ڕوانی، وه‌رزی دابڕان، وه‌رزی خۆ گرمۆڵه کردن‌و ناشتن‌و گۆڕ کردنی خه‌ونه‌کانه؟!

له‌وانه‌یه‌ زستان وه‌رزی هه‌میشه ته‌نیا مانه‌وه‌ی ره‌حیم بێت؟!

ره‌ها گیان!
برۆ خه‌وێکی زستانی‌یه‌وه، به‌شکم خووت گرت، به‌شکم راسته‌قینه‌ت قبووڵ کرد، به‌شکم هێور بوویته‌وه. به‌شکم ئه‌و هه‌موو برینه سارێژ بێته‌وه...
به‌شکم، به‌شکممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممم.!